İnsanlık son 100 yılda hayli çılgın bir tüketim alışkanlığı içinde dünyayı pervasızca kirletti, tahrip etti. Dehşet verici bencilliğimizin acı sonuçlarıyla henüz yüzleşmiş değiliz. Doğaya düşmanmışçasına, sorumsuzca yaşamanın, yeryüzünü ifsad etmenin ağır faturasını çocuklarımızın, torunlarımızın üzerine yıkmış vaziyetteyiz. Vebalimiz büyüktür.
Her birimiz alışkanlıklarımızı değiştirip doğa dostu bir yaşama acilen geçiş yapmakla yükümlüyüz. Milyarlarca insanın bireysel adımları büyük önem arzetse de, evvela devletler ve şirketler gibi karar alıcıların zarardan dönüş yoluna girmeleri, talafi çalışmalarına dört bir koldan girişmeleri elzem.
“Dünyayı Değiştirebilirsin” adlı kitap, ahmaklığımızın faturasını önlerine koyduğumuz çocuklar için yazılmış bir rehber. Yayınevi tarafından 11-15 yaş arası çocuklar için uygun görülmüş. Bana kalırsa 7’den 77’ye hepimizin ev ödeyi niyetine okuması gereken bir kitap bu. Bizi önce hiç sorgulamadan yapıp ettiklerimiz için içten içe “özür dilemeye”, mahcubiyet hissetmeye, hemen ardından taşınabilir bir sorumluluğu yüklenmeye davet ediyor.
Plastik Belası.
İşe plastik kullanımını en aza indirmekle başlamak gerekiyor. Plastik zararlı kimyasallar içerir, doğada hiçbir zaman tam olarak yok olmaz, mikro plastik adı verilen küçük parçalara ayrılır ve sıklıkla hayvanların yiyeceklerine karışır. Pet şişelerin, damacanaların yapısındaki zararlı maddelerin insanların içtiği suya karıştığı da bilinen bir gerçek. Başta tek kullanımlık pet şişeler, bardaklar, pipetler olmak üzere plastik kullanımını en aza indirmek için acil ve etkili önemler almak gerekiyor. Zira ormanlar, denizler, okyanuslar plastik atık yığınlarıyla dolmak üzere.
“Üzücü Ama Gerçek” başlıklı kutucuklarda vahim gerçekleri önümüze koyuyor kitap: “Plastik atıklar sebebiyle her yıl 100.000 deniz canlısı ve yaklaşık 1 milyon deniz kuşu hayatını kaybeder.”
Ne Yapmalı?
Tek kullanımlık plastik şişeler yerine tekrar kullanılabilir sağlıklı cam/termos şişeler, bardaklar kullanmalıyız. Dünyada her yıl 500 milyon pipet üretiliyormuş. Bir pipetin doğada çözünmesinin ise 500 yılı bulacağı hesap ediliyor. Her yıl okyanuslara 8 milyon ton plastik atık olarak dönen pipetleri kullanmasak ne kaybederiz ki? Hiçbir şey.
2050 yılında, okyanuslardaki plastiklerin ağırlığının balıklarınkini geçeceği tahmin ediliyor. Dehşet verici bir şey bu.
Plastik poşetler yerine her zaman yanımızda, çantamızda bulundurabileceğimiz sağlıklı, tekrar kullanılabilir alışveriş torbalarına yönelmeliyiz.
Moda endüstrisini durdurmalı.
“Hızlı moda endüstrisi, petrol endüstrisinden sonra dünyayı en çok kirleten sektör.”
Kitap bize etik, sürdürülebilir ve doğa dostu bir moda anlaşını öneriyor. “Dünya çapında her yıl yaklaşık 80 milyar parça giysi satın alınıyor ve yarısından fazlası çöp sahalarını boyluyor.”
Sade bir yaşamı tercih etmeli, hayatın her alanında israfla mücadele etmeli, az tüketmeli, ihtiyacımız olmayan şeyleri satın almamalı, satın almışsak da ilk fırsatta çöpe atmayıp ihtiyacı olanlarla veya sevdiklerimizle paylaşmalıyız. Eşyalarımızı tamir etmeli, yeniden ve yeniden değerlendirmeliyiz. Çok daha düşük ücretler ödeyerek ikinci el eşyalar satın alıp ihtiyaçlarımızı giderirken israfın önüne de geçmiş oluruz.
Kitap, geri dönüşüm konusunda da bilinçlenmemizi istiyor. “Nasıl olsa geri dönüşüm var” rahatlığı içinde olursak çöp üretmeye, kirletmeye, doğaya yük olmaya devam ederiz. Geri dönüşüm en son tercih olmalı çünkü sanıldığı kadar basit bir işten bahsetmiyoruz. Geri dönüşüm esnasında fazlasıyla elektirik ve su kullanılmak zorunda. Yani, bunun da maliyeti var!
Hayvanlara Eziyet Etmemek.
Et, süt ve yumurta tüketirken, bu ürünlerin hangi şartlarda üretildiğini, hayvanların nasıl bir ortamda yetiştirildiğini dikkate almalıyız. Mesela kafeslerde, ağır kölelik şartlarında, yumurta makinesine dönüştürülen tavukların yumurtalarını satın almayarak bu büyük günaha ve suça ortak olmamalıyız. Hayvanlara yapılan acımasızlıklara destek olmadığımızdan emin olmalıyız. Yine, hayvanların eğlence için kullanılmasını reddetmeliyiz.
Kitap boyunca okurların ekoloji ve ikrim krizi hakkında bilinçlenmesi için kolay anlaşılır bir dille teorik ve pratik bilgiler sunulmuş. Örnek çalışmalarla ufku açılan okurlar, her alanda hemen hayata geçirilmeye hazır ipucu bilgilerle donanım sahibi hale geliyor.
İklim Krizi.
Sürdürülebilir Balıkçılık, Bahçe İşleri ve Açık Hava Etkinlikleri, Balkonda Bahçe, İç Mekanda Bitki Yetiştirmek, Organik Gıda Yetiştirmek, Arılar, Daha Az Elektirik Harcamak, Su Tararrufu Yapmak, Hayvan Hakları, Nasıl Daha İyi Bir İnsan Oluruz?, Paylaşmak, Bağışlamak ve Farkındalık Yaratmak konularını teorik ve pratik bilgilerle yetkin biçimde ele alıyor kitap.
Başta kendi hayatımız olmak üzere çevremizi ve dünyayı daha iyi, yaşanılır kılmak için bilmeye, cesaret etmeye ve tavır almaya ihtiyaç duyarız. Dünyayı Değiştirebilirsin gibi iddialı bir başlığa sahip bu kitap tüm bu ihtiyaçları karşılamaya dönük hatırı sayılır bir armağan niteliğinde. Kendinize ve sevdiklerinize hediye ederek başlayabilirsiniz.
Başlayalım…
mehmet ali başaran 